In meerdere natuurparken in Afrika waken de honden van Animals Saving Animals over de beschermde dieren. Van neushoorns in Kenia tot olifanten in Zimbabwe. Met reuk, speur en jaag technieken beschermen de honden hun mededieren tegen stropers. Hoofdtrainer Daryll Pleasant is er bij sinds het begin. We spreken hem bij het Ol Pejeta Conservancy in Kenia, waar zijn honden waken over de laatste witte neushoorn.

Daryll werd gevraagd om acht weken te helpen met het trainen van twee honden in Kenia. “Dat was in 2012. Ik zou slechts twee maanden helpen in Ol Pejeta. Inmiddels zijn we negen jaar verder en trainen we honden van hier tot en met India,” vertelt de trainer. “Toen ik begon waren de stroopcijfers niet best. Er werd meer gestroopt dan men kon bestrijden. Sinds we de honden inzetten, is er slechts één neushoorn gestroopt. Die stropers hebben het park niet eens kunnen verlaten: de honden hadden ze al te pakken.” 

Veel efficiënter dan mensen

De voornaamste reden dat de parken zich graag laten beschermen door de honden? Ze zijn veel efficiënter in de strijd tegen stropers: “Stropers gaan meestal ’s nachts te werk. Dan hebben wij mensen al slecht zicht. Honden kunnen prima zien en met name ruiken,” legt Daryll uit. “Op het moment dat er stropers zijn, hebben we ze altijd binnen veertig minuten te pakken. Geen één stroper ontsnapt aan de honden.”

De honden die ze inzetten worden van pup af aan heel specifiek op karakter uitgezocht. “Ze moeten niet te mensenvriendelijk zijn. Als het nodig is, moeten ze kunnen bijten. Anderzijds willen we ook geen malloot, die bij iedere mogelijkheid zijn tanden in iemand zet.” Daryll glimlacht: “We noemen ze suspiciously friendly.” De bloed- en herdershonden worden ingezet voor patrouille, reukcontroles en achtervolgingen op stropers. “Handig is dat grote honden hier in Afrika in het algemeen toch angst in boezemen. Op het moment dat we eenmaal dichtbij de stropers zijn, slaan ze óf op de vlucht waarna wij ze pakken. Óf ze geven zich uit angst direct over.”

De gemeenschap helpt 

De honden werken zowel binnen als buiten de natuurreservaten. Zo worden ze bijvoorbeeld ook ingezet voor politieacties in de regio. “Het is mooi om de omliggende gemeenschappen te helpen, maar ook heel handig in onze strijd tegen stropers.” Naast de inzet in regio, steekt Animals Saving Animals ook geld in de bouw van onder meer nieuwe scholen. “Voor de mensen hier voelt het dat wanneer ze ons helpen; ze op die manier ook zichzelf helpen.” De gemeenschappen helpen door aan te geven, wanneer zij onbekende of verdachte mensen spotten. “Stropers gaan altijd eerst enkele dagen op verkenning, voordat ze toeslaan. Doordat wij op voorhand een idee hebben waar ze zitten, kunnen we extra patrouilleren; waardoor de pakkans nog groter is.”

“Je moet begrijpen dat er twee soorten stropers zijn. Er zijn bushmeat stropers, dat zijn mensen die jagen voor eten op bijvoorbeeld impala’s en gazelles. Het park heeft afspraken met gemeenschappen die hiervan moeten leven en probeert dit te reguleren. De stropers die wij willen pakken, zijn de georganiseerde misdadigers; die uit zijn op beschermde dieren voor ivoor. Dit willen zij verkopen op de markt in, bijvoorbeeld, Hong Kong; waar de waarde van twee slagtanden meer dan een kwart miljoen euro is. Als wij ze pakken, riskeren ze een gevangenisstraf tot vijftien jaar.” Darryl grinnikt. “En ik kan veel plekken bedenken, die leuker zijn dan een Afrikaanse gevangenis.”

Trainen met boten en helikopters

Voordat een hond de frontlinie ingaat, gaan er veel trainingen aan vooraf. Voor honden die met geur auto’s controleren op wapens of ivoor, duurt de training zes maanden. De jachthonden hebben een training van een jaar, waarin ze worden klaargestoomd afhankelijk van welk park ze gaan beschermen. “Voor honden die in Mozambique aan de slag gaan, betekent dat dus ook dat ze op rib-boten moeten kunnen. Of voor andere parken waar we soms heel afgelegen opereren, moet een hond ook kunnen abseilen uit een helikopter.” 

De trainingen werpen hun vruchten af. Tot op heden is nog geen enkele hond omgekomen tijdens zijn dienst. “Of althans niet door een stroper. Helaas hebben we één hond verloren door een slangenbeet.” Volgens Daryll is het haast onmogelijk voor de stropers om überhaupt een hond iets aan te doen: “Tussen het moment van loslaten tot de beet, zitten zo’n vijf à zes seconden. In zijn sprint zigzagt de hond, die van zichzelf ook nog een dun doelwit is. Omdat hij laag bij de grond zit, heeft hij vaak beschutting van de begroeiing. Ze zijn echt de perfecte stroperjagers.”

Ontbossing en illegale mijnen

Animals Saving Animals nadert zijn tienjarig bestaan en is veel groter dan Daryll zich ooit heeft kunnen voorstellen. “Met tientallen honden zitten we in tien verschillende landen. Het is bizar om te bedenken dat het allemaal begon met twee honden in Kenia.” Ondertussen bereiden ze zich voor om ook in Zuid-Amerika aan de slag te gaan. Niet eens specifiek voor de bescherming van dieren: “We gaan de honden inzetten om ontbossing en illegale mijnen tegen te gaan. Ook dit is speur- en reukwerk, waar de honden geschikt voor zijn.”